Kao rezultat rada projekta „PRO.ME.NE – Promocija mreže za mentalno zdravlje“, koji Caritas Srbije sprovodi u okviru EU programa Podrške civilnom društvu 17. i 18. marta u hotelu Palas u Beogradu održana je Prva konferencija mreže udruženja za mentalno zdravlje uz prisustvo oko 150 učesnika iz cele Srbije, kao i Italije i Bosne i Hercegovine.
Najznačajniji trenutak ove konferencije je potpisivanje Protokola o saradnji čime je formirana Mreža za mentalno zdravlje “NaUM”, koju čine svih osam postojećih udruženja osoba sa narušenim mentalnim zdravljem iz Srbije: Mir (Pirot), Valenca (Niš), Duša, Herc, Videa (Beograd), Duga (Zrenjanin), Sunce (Novi Kneževac) i Ulop (Novi Sad). Cilj mreže udruženja za mentalno zdravlje je da se zajedničkim snagama radi na poboljšanju tretmana osoba sa narušenim mentalnim zdravljem, zastupanju kod državnih institucija radi punog ostvarivanja njihovih prava u skladu sa međunarodnim konvencijama, smanjenju stigme, poboljšanju kvaliteta života, zapošljavanju i većem uključivanju u život društva.
Pored članova udruženja osoba sa narušenim mentalnim zdravljem na konferenciji su bili prisutni i psihijatri, psiholozi, socijalni radnici, predstavnici bolnica, Instituta za mentalno zdravlje, nevladinih organizacija i relevantnih institucija iz ove oblasti iz cele Srbije.
Na samom početku prisutnima se obratio Darko Tot, menadžer projekta „PRO.ME.NE“ i nacionalni koordinator Caritasa Srbije koji je predstavio projekte i dosadašnje rezultate, a zatim i predsednik Caritasa Srbije beogradski nadbiskup Msgr. Stanislav Hočevar, koji je rekao da se situacija na području mentalnog zdravlja u Srbiji poboljšala tokom 15 godina njegove službe u našoj zemlji, ali da je potrebno i dalje raditi na ovom području, ističući ulogu Caritasa u pomoći osobama u potrebi, ali i ulogu svakog pojedinca u postizanju opšteg dobra društva.
„Samo ako se svi mi povezujemo u traženju odgovora društvo može napredovati. Koliko ćemo svi tražiti opšte dobro toliko će se i pojedinačne ličnosti lakše razvijati“, istakao je Msgr. Hočevar.
Tokom svog izlaganja predstavnik Ministarstva zdravlja dr Nebojša Jokić govorio je o napretku na području zaštite prava pacijenata i unapređenja mentalnog zdravlja u Srbiji, kroz Zakone o zaštiti pacijenata i zaštiti lica sa mentalnim smetnjama.
Državni sekretar Ministarstva za rad, zapošljavanje, boračka i socijalna pitanja Laslo Čikoš je naveo različite izazove sa kojima se ovo Ministarstvo susreće, od kojih je jedan i proces deinstitucionalizacije na području mentalnog zdravlja, ističući važnost saradnje nevladinih organizacija i države u sprovođenju ovih reformi.
Nakon predstavljanja svih udruženja i zvaničnog potpisivanja Protokola o saradnji, čime je oformljenja Mreža, u drugom delu programa učesnici su imali prilike da čuju neka iskustva na području mentalnog zdravlja iz inostranstva.
Dr Paolo Serra, psihijatar i stručni saradnik Caritasa Italije, koji je već 14 godina uključen u projekte unapređenja mentalnog zdravlja u Srbiji, je istakao da je u ovom periodu imao prilike da vidi kontradiktorne rezultate napretka u našoj zemlji, ističući problem dugog boravka u psihijatrijskim bolnicama, veliki broj hospitalizovanih osoba i smeštaj u bolnicama iz socijalnih, a ne medicinskih razloga. Među značajnim pomacima dr Serra je naveo prisustvo centara za mentalno zdravlje u zajednici, dnevnih bolnica, ali pre svega prisustvo udruženja osoba sa narušenim mentalnim zdravljem, ističući njihovu terapeutsku efikasnost.
Vahid Đulović iz Udruženja za uzajamnu pomoć u duševnoj nevolji Fenix iz Tuzle je ispričao istoriju ovog udruženja od osnivanja do danas, podstičući osobe sa narušenim mentalnim zdravljem iz Srbije da sami preuzmu odgovornost u stvaranju promena.
Maurizio Camin, direktor organizacije Trentino sa Balkanom, je podelio iskustvo italijanske pokrajne Trento na području mentalnog zdravlja, naglašavajući značaj zajedničkog rada, jer je, kako je istakao: „problem mentalnog zdravlja problem svih“.
Donatella Miccinesi iz Italijanske asocijacije za mentalno zdravlje – AISMe je podelila svoje lično iskustvo kao člana porodice osobe sa mentalnim poteškoćama, a zatim i zalaganje organizacije AISMe u pružanju podrške osobama sa mentalnim poteškoćama, koje nisu u sistemu socijalne zaštite, kao i njihovim porodicama.
- Nakon ovih izlaganja usledila je plenarna diskusija, koja je nastavljena i tokom rada u grupama sledećeg dana. Na zaključku konferencije istaknute su poteškoće sa kojima se članovi udruženja susreću u odnosu na sistem socijalne i zdravstvene zaštite, kao što su neadekvatni uslovi u psihijatrijskim bolnicama i drugim ustanovama, nedostupnost određenih lekova i nedovoljna saradnja sa lekarima opšte prakse. Kao snage sistema socijalne i zdravstvene zaštite naglašeno je prisustvo profesionalaca, primera dobre prakse, dnevnih bolnica i značaj procesa deinstitucionalizacije u socijalnoj zaštiti. Kao potencijali mreže za mentalno zdravlje istaknuti su značaj razmene iskustava među udruženjima, lobiranje kod državnih institucija, zajednički rad na prikupljanju sredstava, informisanje korisnika o njihovim pravima i novim načinima lečenja. Takođe je istaknut značaj širenja ideje o službama za mentalno zdravlje u zajednici.
